Zgodnie z intencją ustawodawcy zawartą w art. 9d Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015r poz. 1319 ze zm.), dalej cyt. jako p.p.r., procedura Niebieskiej Karty służy do podejmowania interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą. Co istotne, jej wszczęcie nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemocą w rodzinie.
Jeżeli w trakcie wykonywania obowiązków służbowych lub zawodowych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia ustalą oni, że w rodzinie ma miejsce przemoc wobec jej członków, zobligowani są do wypełniają formularza „Niebieska Karta – A”, który wszczyna powyższą procedurę. Wszczęcie procedury Niebieskiej Karty może nastąpić także przez zgłoszenie dokonane przez członka rodziny lub przez osobę, która jest świadkiem przemocy w rodzinie (art. 9d ust. 4 p.p.r.).
Przedmiotowy formularz wypełniany jest w obecności osoby, co do której istnieje podejrzenie, że została dotknięta przemocą w rodzinie (§ 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskiej Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieskiej Karty” – dalej zwane jako rozporządzenie). Wskazanej osobie przekazuje się formularz „Niebieska Karta – B” (§ 6 ust. 1 rozporządzenia). Zgodnie z § 2 ust. 3 w/przywołanego rozporządzenia w przypadku braku możliwości wypełnienia formularza „Niebieska Karta – A” z uwagi na nieobecność osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, stan jej zdrowia lub ze względu na zagrożenie jej życia lub zdrowia, wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A” następuje niezwłocznie po nawiązaniu bezpośredniego kontaktu z tą osobą. Natomiast w przypadku, gdy niewykonalny jest kontakt ze wskazaną osobąm wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A” następuje bez jej udziału (§ 2 ust. 4 rozporządzenia).
Wskazany formularz zostaje przekazany niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 7 dni, przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarnego (§ 7 ust. 1 rozporządzenia) właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania osoby, co do której istnieje podejrzenie, że została pokrzywdzona przemocą w rodzinie. W/w przewodniczący nie później niż w ciągu 3 dni przekazuje go członkom zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej (§ 8 ust. 1 rozporządzenia).
Członkowie zespołu interdyscyplinarnego analizują sytuację rodziny na posiedzeniu w obecności osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie oraz wypełniają formularz „Niebieska Karta – C”, który zawiera plan pomocy rodzinie (§ 8 ust 2 rozporządzenie). Indywidualny plan pomocy obejmuje ogół działań podejmowanych przez osobę, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, w celu poprawy sytuacji życiowej tej osoby oraz jej rodziny (§ 16 ust. 2 rozporządzenia). Niepojawienie się na posiedzeniu osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, nie tamuje jej pracy (§ 8 ust. 5 rozporządzenia). Na posiedzenie nie zaprasza się dziecka (§ 8 ust. 4 rozporządzenia).
Następnie wzywana jest osoba, co do której istnieje podejrzenie, ze jest sprawcą przemocy w rodzinie. W toku spotkania wypełniany się formularz „Niebieska Karta – D”. Spotkania zarówno z osobą, co do której istnieje podejrzenie, że została dotknięta przemocą w rodzinie, jak i osobą co do której istnieje podejrzenie, ze jest sprawcą przemocy, nie mogą być organizowane w tym samym miejscu i czasie (§ 17 ust. 2 rozporządzenia).
Właściwy minister przewidział otwarty katalog czynności podejmowanych przez członków zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej w stosunku do osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, w szczególności:
1) diagnozują sytuację rodziny, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą;
2) przekazują informacje o konsekwencjach popełnianych czynów;
3) motywują do udziału w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych;
4) przeprowadzają rozmowę pod kątem nadużywania alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub leków;
5) przekazują informacje o koniecznych do zrealizowania działaniach w celu zaprzestania stosowania przemocy w rodzinie (§ 17 ust. 3 rozporządzenia).
Natomiast jeżeli istnieje podejrzenie, że w/w osoba nadużywa alkoholu, członkowie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej są zobligowani do skierowania tej osoby do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych (§ 17 ust. 4 rozporządzenia).
Zakończenie procedury nastąpi po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy i stwierdzeniu, że przemoc ustała lub w przypadku gdy zostanie stwierdzone, że nie ma podstaw do prowadzenia procedury (§ 18 ust. 1 rozporządzenia). Wskazana czynność wymaga udokumentowania w formie protokołu podpisanego przez przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego (§ 18 ust. 2 rozporządzenia). W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa dokumenty są przekazywane organom właściwym do prowadzenia postępowania przygotowawczego (§ 10 ust. 2 rozporządzenia).
